De scheiding, de verrottingsstrategie of de vlucht vooruit - - - Opinie

Er waait een economische wind door Franstalige België, zo lijkt het. Althans als je hoogleraar economie Jacques Thisse van de UCL mag geloven. En die economische wind, die heeft als doel om rond Brussel een 'economische gemeenschap' op te richten die 'de taalwetten respecteert', maar 'economisch samenhangende gebieden' beter moet doen besturen. Dat staat vandaag te lezen in een opiniestuk van de man in De Standaard.

De eerste reactie van de Vlaming is natuurlijk dat dit neerkomt op een uitbreiding van Brussel. En daar heeft het ook alle schijn van. Schijn is echter schijn, en Thisse komt op de proppen met een iets genuanceerder voorstel.

"De zogenaamde ruimtelijke uitzaaiing (het ontstaan van zich uitbreidende nieuwbouwwijken rond de steden) is een verschijnsel dat zich overal voordoet, en Brussel is daarop geen uitzondering. Op basis van de studies van Vlaamse en Franstalige geografen kunnen we een stedelijke gemeenschap afbakenen waarvan de grenzen veel ruimer zijn dan die van de negentien gemeenten. Die gemeenschap zou Vlaamse, maar ook Waalse gemeenten omvatten. (...) Zo'n (sic) gemeenschap zou als taak hebben de Brusselse economische motor aan te zwengelen, iets wat de twee andere gewesten alleen maar ten goede kan komen. (...) De uitdaging is enorm: in een economische omgeving waarin de stedelijke metropolen een steeds belangrijker rol vervullen, komt het er op aan kwesties rond administratief gescheiden, maar economisch samenhangende gebieden beter te besturen."

Verder staat te lezen dat vooral de bevoegdheden leefmilieu, tewerkstelling en mobiliteit door deze gemeenschap zouden kunnen geregeld worden. En nog: "Ze (de stedelijke gemeenschap) kan functioneren zonder te raken aan de taalwetten. Haar beslissingsorganen zouden taalkundig paritair samengesteld zijn, terwijl haar statuut en haar prerogatieven alleen gewijzigd zouden kunnen worden door een wet met bijzondere meerderheid in het (con)federale parlement."

Dit is inderdaad een omfloerste beschrijving van een uitbreiding van Brussel. En nu komt het: omfloerst is niet bepaald uiterst slecht. Dit idee van de heer Thisse is zo slecht nog niet, zij het dat het weinig concreet omschreven is.

Eén van mijn talrijke uitstapjes tussen taalgrenzen leert me dat er haast geen verschil is tussen Strombeek-Bever, dat in Vlaanderen ligt, en Brussel, dat naadloos aansluit bij de rand. Of omgekeerd. Er is niet zoiets als een fysieke taalgrens. Ook al ligt het ons niet erg lekker, de realiteit tegenwoordig, en eigenlijk al sinds lang, is dat Nederlands-en Franstaligen verspreid wonen in de rand of in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Niets onderscheidt Strombeek van Brussel, buiten de administratie dan, die van taal verschilt.

Ooit zal dan ook de dag komen dat we ons zullen moeten realiseren dat homogene taalgebieden onrealistisch zijn. Het concept van taalgrenzen is langzaam aan het vervagen. Politieke afspraken leiden in de omgeving van Brussel niet tot ééntaligheid, integendeel. En we moeten er ook eerlijk in durven zijn: het lijkt absurd om in de rand, die grotendeels verstedelijkt is en eigenlijk aansluit bij het Brussels Gewest, politieke taalhomogeniteit te eisen. Dat krijg je in het buitenland niet uitgelegd, ook al vertrok deze wensdroom ooit vanuit een integer kader. Maar nu kunnen we enkel vaststellen dat dit kader gefaald heeft.

Thisse stelt het wat onnauwkeurig, maar waarom kunnen we niet op het idee van een stedelijke gemeenschap voortgaan? Zijn voorstel is niet erg duidelijk, maar het basisidee is dat wel. Misschien moeten we zelfs verder dan dat durven gaan. Waarom niet zorgen voor een politieke en economische entiteit, die de stedelijke gemeenschap definieert? Een nieuw project in een confederaal België. Want zo is de toekomst van dit land, tenminste als we het willen samenhouden.

Op voorwaarde natuurlijk, dat paritair bestuur ook daadwerkelijk paritair bestuur is. In de negentien Brusselse gemeenten bestaat dat tot op de dag van vandaag niet. En een voorwaarde voor zulk een stedelijke gemeenschap moet natuurlijk zijn, dat de nu bestaande wantoestand van negentien gemeenten, afgeschaft wordt. Want negentien gemeenten in het Brussels Gewest, getuigt niet echt van een grootstedelijke visie, maar eerder van een bekrompenheid, al dan niet electoraal gedreven, die men normaal aan Vlaanderen toedicht.

En, uiteraard, op voorwaarde dat ik, eenmaal dit project gerealiseerd zou zijn, me in Waals-Brabant zou kunnen vestigen en mijn administratie volledig in het Nederlands zou kunnen afhandelen. Want een grootstedelijke gemeenschap kan enkel bestaan als ze geen vernuftige poging is van Franstaligen om Brussel alsnog in één richting uit te breiden. Waterloo is evenveel Brusselse agglomeratie als Vilvoorde. Je n'aime pas le bilinguisme à sens unique.

Het is duidelijk dat we, indien we niet over dit kunnen onderhandelen, beter stoppen met België. Want zoals Thisse opmerkt: "Stel dat de meerderheid van de inwoners deze en andere, gelijkaardige voorstellen onaanvaardbaar vindt, dan wordt het hoog tijd om de waarheid onder ogen te zien. Want inderdaad, een scheiding is veruit te verkiezen boven een de huidige verrottingsstrategie." Inderdaad. Als we echt met België voortwillen, als we echt dit land als meertalig project willen behouden, dan moeten we bereid zijn veel verder te denken dan de huidige 'verrottingsstrategie'. Die zelfs de naam 'strategie' niet waardig is. Het huidige systeem is langzaam aan het instorten, en dreigt op termijn maatschappij en politiek danig te verzuren. En iedereen die met politiek bezig is weet waartoe dat kan leiden.

Reacties: christophe.degreef@gmail.com